Rozmawialiśmy z Tieme Heldermanem, fitopatologiem w Takii Europe, aby dowiedzieć się, w jaki sposób jego praca przyczynia się do tworzenia odmian odpornych na choroby, które spełniają wymogi producentów i zmieniającego się środowiska.
Fitopatologia dla zdrowia upraw w przyszłości
Obecnie choroby roślin stwarzają ciągłe zagrożenie w sektorze rolnictwa zarówno dla bezpieczeństwa żywności, jak i rentowności producentów warzyw i kwiatów na całym świecie. Firma Takii, mająca niemal dwa wieki doświadczenia w hodowli nasion, jest mocno zaangażowana w walkę z tymi wyzwaniami poprzez zaawansowane badania i rozwój. Rozmawialiśmy z Tieme Heldermanem, fitopatologiem w Takii Europe, aby dowiedzieć się, w jaki sposób jego praca przyczynia się do tworzenia odmian odpornych na choroby, które spełniają wymogi producentów i zmieniającego się środowiska.
Fitopatologia: Kluczowy filar programów hodowlanych
Mimo że programy hodowlane opierają się na kilku filarach – od parametrów wynikających z potrzeb rynku, takich jak plon, wygląd i długowieczność, po zdolność adaptacji do klimatu – fitopatologia pozostaje istotną częścią ogólnej strategii hodowlanej firmy Takii. Bez uwzględnienia odporności na choroby nawet najbardziej obiecująca odmiana może ulec presji patogenów.
„Fitopatologia polega na rozumieniu, w jaki sposób choroby roślin wpływają na uprawy i jak sprawić, by były one bardziej odporne na patogeny”, mówi Helderman. „Moim zadaniem jest ścisła współpraca z hodowcami w celu rozwinięcia odporności na choroby w naszych odmianach, aby były one w stanie utrzymać produktywność nawet w obliczu poważnych zagrożeń chorobowych”.
Od grzybów po wirusy i bakterie – patogeny roślin cały czas ewoluują. Helderman i jego zespół skupiają się na identyfikowaniu i neutralizacji tych zagrożeń na wczesnym etapie procesu hodowli. Z jednej strony musimy szukać nowych szczepów lub chorób osłabiających odporność, a z drugiej strony musimy również identyfikować nowe źródła odporności, aby powstrzymać te nowe choroby. Działania te są kluczowe dla utrzymania zarówno jakości, jak i niezawodnej wydajności odmian Takii”.

Tworzenie odmian odpornych na choroby: Łączenie nauki i tradycji
Fitopatologia odgrywa istotną rolę w hodowli, ale nie tylko ona. „Fitopatologia i hodowla są ściśle ze sobą powiązane”, wyjaśnia Helderman. „Odporność na choroby to tylko jeden element o wiele większej układanki, która obejmuje również takie czynniki, jak potencjał plonowania warzyw czy jakość kwiatów oraz trwałość roślin ozdobnych i rabatowych”.
Takii łączy tradycyjne techniki hodowlane z nowoczesnymi koncepcjami, takimi jak selekcja wspomagana markerami, aby rozwijać odmiany o zwiększonej tolerancji na choroby. „Możemy obecnie identyfikować konkretne markery w DNA rośliny, które są powiązane z cechami, takimi jak odporność na choroby”, mówi Helderman. „Pomaga to hodowcom precyzyjniej ukierunkować te cechy, przyspieszając rozwój silniejszych, bardziej odpornych odmian”.
Indywidualne rozwiązania dla producentów: Koncentracja na chorobach regionalnych
Jeśli chodzi o choroby roślin, producenci na całym świecie stają w obliczu różnych wyzwań – w zależności od lokalnego klimatu i czynników środowiskowych. Zajmowanie się tymi regionalnymi presjami chorób jest kluczowym priorytetem programów hodowlanych Takii.
„Choroby nigdy nie są takie same”, podkreśla Helderman. „To, co jest priorytetem w jednym regionie, może nie być istotne w innym”. Na przykład mączniak rzekomy lub Fusarium są poważnym problemem zarówno dla producentów warzyw, jak i kwiatów w całej Europie, podczas gdy zaraza liści Stemphylium (SLB) stanowi poważne wyzwanie dla plantatorów cebuli na południu Europy, na Bliskim Wschodzie i w Afryce. Podobnie w sektorze uprawy kwiatów choroby, takie jak Fusarium, mogą niszczyć zarówno rośliny rabatowe, jak i kwiaty cięte w Holandii, ale mniejszym stopniu także na Bliskim Wschodzie i w Afryce.
Zespoły badawczo-rozwojowe firmy Takii ściśle współpracują z kierownikami odpowiedzialnymi za portfolio, testy i produkty, którzy z kolei utrzymują bezpośredni kontakt z producentami warzyw i roślin ozdobnych oraz dystrybutorami. „Polegamy na ich spostrzeżeniach, aby dostosować nasze wysiłki w dziedzinie hodowli do indywidualnych potrzeb oraz reagować na konkretne wyzwania związane z chorobami, z którymi mają do czynienia poszczególne rynki”, mówi Helderman. Ta pętla sprzężenia zwrotnego sprawia, że odmiany Takii są istotne i korzystne dla regionów, w których są uprawiane – niezależnie od tego, czy jest to nowa odmiana warzyw dla konkretnego klimatu, czy odmiana kwiatów o zwiększonej odporności na choroby dla producentów szklarniowych.
Z myślą o rynkach europejskich firma Takii opracowała na przykład odmiany cebuli i kapusty, które są odporne na fuzariozę, rozwiązując główny problem związany z chorobami, z którym mają do czynienia producenci warzyw, i jednocześnie pozwalając im utrzymać plony na stałym poziomie. W sektorze uprawy kwiatów firma Takii opracowuje również odporne na choroby odmiany roślin rabatowych i doniczkowych, koncentrując się na poprawie ich odporności na infekcje grzybowe, które wpływają nie tylko na producentów, ale także na okres trwałości kwiatów na rynku detalicznym. Helderman wyjaśnia.
Fitopatologia i zrównoważony rozwój: część większej całości
Podczas gdy odporność na choroby przyczynia się do zrównoważonego rolnictwa poprzez zmniejszenie potrzeby interwencji chemicznych, Helderman zdecydowanie podkreśla, że zrównoważony rozwój jest tylko jednym z aspektów celów hodowlanych Takii: „Naszym celem jest tworzenie odmian, które oferują to, co najlepsze z obu tych światów: zwiększoną odporność na choroby oraz optymalną wydajność pod względem plonów, jakości i zbywalności”.
Dzięki koncentrowaniu się na naturalnie odpornych na choroby odmianach firma Takii może pomóc zarówno producentom warzyw, jak i kwiatów ograniczyć stosowanie pestycydów, co nie tylko pozwala spełnić wymogi regulacyjne w wielu regionach, ale także wspiera ich szersze cele w dziedzinie zrównoważonego rozwoju.
„Producenci potrzebują nasion, które spełniają wszystkie wymagania – zrównoważony rozwój jest oczywiście ważny, ale liczy się także plonowanie, atrakcyjność rynkowa i trwałość. Tolerancja na choroby jest kluczowym elementem tego równania, ale nie jedynym”, dodaje Helderman. W przypadku producentów kwiatów ta równowaga może być jeszcze bardziej delikatna, ponieważ odporność na choroby musi iść w parze z takimi cechami, jak kolor, kształt płatków i trwałość – wszystkie one są bowiem kluczowe dla konsumentów.

Zmniejszanie różnic: znaczenie informacji zwrotnej z terenu
Badania fitopatologiczne mogą odbywać się w laboratorium, ale ich wpływ jest odczuwalny dopiero w terenie. Ważną częścią pracy Tieme Heldermana jest zapewnianie, że odporność na choroby opracowywana przez firmę Takii jest zgodna z praktycznymi wyzwaniami, z jakimi mierzą się producenci.
Zespół Heldermana nie utrzymuje jednak bezpośredniego kontaktu z producentami na co dzień. Zamiast tego polegają na opiniach kolegów i koleżanek, takich jak hodowcy oraz kierownicy odpowiedzialni za portfolio, testy i produkty. „To właśnie ci pracownicy otrzymują informacje z pierwszej ręki od producentów, a ich wkład jest nieoceniony w kształtowaniu naszych priorytetów hodowlanych”, wyjaśnia Helderman. Oprócz bezcennych informacji często dostarczają nam oni zainfekowane rośliny bezpośrednio od klientów. To doskonały materiał, który pozwala nam na identyfikację czynnika chorobotwórczego i umożliwia nam pracę w oparciu o najnowsze szczepy danej choroby.
Patrząc w przyszłość: przygotowanie na pojawiające się choroby roślin
W miarę postępowania zmian klimatycznych i modyfikacji praktyk rolniczych, choroby roślin pojawiają się w nowych regionach lub przełamują obecnie stosowane zabezpieczenia. Dla Heldermana oznacza to konieczność bycia cały czas o krok przed przyszłymi zagrożeniami.
„Wiele chorób rozprzestrzenia się na obszary, na których wcześniej nie stanowiły problemu ze względu na zmiany czynników środowiskowych oraz ogólną redukcję stosowania pestycydów”, wyjaśnia. „Naszym zadaniem jest nie tylko radzenie sobie z obecnymi zagrożeniami, ale także przewidywanie i przygotowywanie się na przyszłe wyzwania”.
To proaktywne podejście sprawia, żeprogramy hodowlane Takii są zorientowane na przyszłość i pomagają producentom – niezależnie od tego, czy produkują żywność, czy kwiaty – utrzymać odpowiedni poziom odporności w obliczu ewoluujących patogenów.